Voorlichting door de overheid vond lange tijd plaats via de balie, folders en het inmiddels door rijksoverheid.nl vervangen Postbus 51.
Naast deze traditionele vormen van communicatie – feitelijk voorlichting – kwamen de laatste jaren antwoord.nl en antwoordvoorbedrijven.nl die beiden antwoord geven op vragen die burgers en bedrijven hebben.
Waarom geen antwoord voor de overheid?
De overheid geeft dus antwoord, maar hoe werkt dat andersom eigenlijk. Hoe geven burgers en bedrijven antwoorden op vragen van de overheid? Hoe komen de oplossingen voor vraagstukken in het publieke domein eigenlijk tot stand?
Het overschatten van kennisinstellingen en experts
Antwoordvooroverheden.nl ging op zoek naar het antwoord en zag dat de overheid nog opvallend veel gebruikt maakt van de klassieke kanalen: universiteiten, adviesorganen en (grotere) adviesbureaus en uitvoerende bedrijven. Zonder exacte cijfers te noemen is het veilig om te stellen dat het overgrote deel van de middelen door de overheid wordt besteed bij een paar procent grootste instellingen en bedrijven.
Het onderschatten van burgers en locale krachten
Dat is vreemd want iedereen in onze maatschappij ervaart dagelijks dat de grote problemen waar we mee kampen als stijgende zorgkosten, vergrijzing, milieuvervuiling en de financiële crisis kennelijk niet te voorkomen en op te lossen zijn door de experts die hiervoor door de overheid worden ingehuurd. Ook lokaal spelen dezelfde issues. Denk aan afbraak van sociale voorzieningen en het toenemende aantal gevallen van burgerlijke onttrekking aan of zelfs agressie tegen gezagsdragers.
Voeg daarbij het feit dat onverantwoord economisch gedrag en zelfverrijking niet effectief kunnen worden aangepakt wegens falend toezicht en het is niet verwonderlijk dat burgers lokaal en nationaal ervaren dat de afstand tussen de overheid zowel fysiek als mentaal steeds groter wordt en het vertrouwen in het publiek bestuur steeds verder afneemt.
Op zoek naar echte oplossingen
Helder moet zijn dat antwoordvooroverheden.nl niet op zoek is naar schuld, maar oplossingen biedt. Het is geen kwestie van onwil, maar van onmacht. Van vasthouden aan oude gewoonten en onvoldoende open staan voor het proberen van nieuwe routes en concepten. De oorzaak hiervan ligt vooral bij het verdedigen van bestaande belangen door instituties, grote bedrijven en het dysfunctioneren van het vertegenwoordigheidsmodel voor het maatschappelijk middenveld. Ook zij hebben hun functie verloren, getuige de crises bij de vakbeweging, het ontploffen van het poldermodel en onmacht waarvan politici en vertegenwoordigers regelmatig samen getuigen.
Kernconclusie
De kernconclusie is dat de problemen waar we als maatschappij mee kampen en moeten dealen niet door experts en ontwerp zijn op te lossen, maar met behulp zoveel mogelijk burgers en een onderzoekende/experimentele aanpak moeten worden gevonden. We hebben te maken met een type uitdagingen die wetenschappers taai noemen. Uitdagingen die iedere vorm van analyse tarten, die onder de vingers van experts doorglippen, die niet uit te rekenen zijn met computers en waarvoor de beste ingenieurs geen oplossing kunnen ontwerpen.
De overheid staat voor nieuwe uitdagingen. ‘Wicked problems’, uitdagingen, die vragen om nieuwe, betere oplossingen. Het verband tussen oorzaak en gevolg is vaak verdwenen, of niet duidelijk te achterhalen. Ook bij experts bestaat er al langere tijd geen consensus over de meest geschikte oplossingsrichting…
Feit is dus dat slechts een zeer beperkt deel van de kennis en denkkracht die beschikbaar is ingezet wordt voor het aangaan van de genoemde maatschappelijke uitdagingen. Men houdt – tegen beter weten in – vast aan bestaande routines en relaties. Alles lijkt te gaan over belangen, status quo en geld in plaats van wenselijkheid, ethiek en verandering. Dat kan en moet anders, Nederland – de overheid voorop – moet aan de slag met haar talenten:
“Het wordt tijd dat overheid gaan denken in overvloed van middelen. De oude wereld is gebaseerd op schaarste. Door de geslotenheid van de oude systemen en instituten gaat veel kennis verloren en blijft veel talent onbenut.”
Antwoordvooroverheden.nl
Via antwoordvooroverheden.nl maken we daarmee nu een begin. De naam is uiteraard afgeleid van antwoord.nl en antwoordvoorbedrijven.nl. Hiermee geven we aan dat antwoordvooroverheden.nl dezelfde functie gaat hebben voor de overheid als antwoord(voorbedrijven)nl heeft voor burgers en bedrijven.
Waar staat antwoordvooroverheden.nl voor?
We zijn een onafhankelijk platform, met als missie de overheid te helpen om de denkkracht van Nederland te benutten. Kernwoorden: betere beslissingen, meer (burger)participatie, slimmer innoveren.
Wat doet antwoordvooroverheden.nl?
Antwoordvooroverheden.nl modereert het proces van vraag naar antwoord. Antwoordvooroverheden.nl helpt de overheid bij het identificeren van de juiste aanpak, die past bij de mate van complexiteit van de uitdaging en ze helpt de burgers en locale krachten om samen harder resultaten neer te zetten.
In wetenschappelijk termen: we benutten de ‘long tail’ aan kennis en vaardigheden. wij vertrouwen op een open proces, waarbij overheid en ‘crowd’ samen op zoek gaan naar oplossingen door deze realiseren.